Mukopolisacharydoza typu III (MPSIII) tzn. Sanfilippo (nazwa pochodzi od pediatry, który jako pierwszy ją opisał) jest rzadką i śmiertelną chorobą genetyczną, która wpływa na metabolizm i prowadzi do poważnych uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Osoby dotknięte Sanfilippo cierpią na brak enzymu niezbędnego do rozbicia długich łańcuchów cząsteczek cukru tzw. mukopolisacharydów, znanych również jako glikozaminoglikany (GAG). Cukry te są potrzebne do działania ciała człowieka, m.in. utrzymują prawidłową strukturę tkanek, wpływają na procesy immunologiczne, ułatwiają oddziaływania pomiędzy komórkami. Nierozłożone GAG gromadzą się w komórkach, co powoduje postępującą dysfunkcję komórkową, zwłaszcza w mózgu.
Sanfilippo jest częścią szerszej grupy chorób
MPSIII Sanfilippo jest częścią Mukopolisacharydoz, grupy chorób, które szerzej określa się jako Lizosomalne choroby spichrzeniowe.
Lizosom jest bardzo małą strukturą komórki, która zawiera enzymy odpowiedzialne za przemianę materiałów komórkowych. Lizosomalne choroby spichrzeniowe są to choroby, w których te materiały nie są przetwarzane prawidłowo i gromadzą się w komórkach, co powoduje zaburzenia dysfuncjonalne całego organizmu.
Mukopolisacharydy (MPS) to złożone cząsteczki cukru znane również jako GAG (glikozaminoglikany) naturalnie wytwarzane przez organizm i stosowane w budowie kości, chrząstki, skóry i tkanek. Ciało stale wytwarza te cząsteczki i musi nieustannie je rozkładać i przetwarzać.
Dzieciom z MPSIII brak enzymu wymaganego do przetwarzania siarczanu heparanu, jednego z wielu złożonych cząsteczek cukru (GAG) potrzebnych organizmowi, co prowadzi do nadmiernej akumulacji tych cząsteczek w komórkach. Każdy enzym jest kodowany w konkretnym genie: błąd w danym genie, powoduje niedobór produkcji tego enzymu.
Każdy typ Sanfilippo odpowiada danemu enzymowi, którego brakuje; Wszystkie te enzymy są wymagane do rozbicia siarczanu heparanu.
Sanfilippo jest autosomalną recesywną chorobą genetyczną
Geny są dziedziczone: dzieci otrzymują wadliwy gen od obu swoich rodziców, którzy są nosicielami błędu genetycznego na skutek mutacji genetycznej. Oboje rodzice muszą być nosicielami danego błędnego genu i wtedy jest 1 szansa na 4, że dziecko odziedziczy chorobę.
Recesywny oznacza błąd genetyczny występujący na genie niedominującym; mamy dwie kopie każdego genu, więc nosiciele genu recesywnego, którzy mają zdrową kopię są zdrowi. Nie ma możliwości dowiedzenia się, czy rodzic jest nosicielem, chyba że istnieje historia choroby MPSIII w rodzinie oraz przeprowadzona zostanie pod tym kątem diagnostyka genetyczna.
Autosomalny oznacza, że dotknięty gen znajduje się na chromosomie innym niż płciowym (z 23 par chromosomów, które mamy, autosomalne są 22 pary). Zarówno mężczyźni jak i kobiety mogą nosić zmutowany gen, i chłopcy i dziewczęta mogą dostać wadliwy gen. Geny odpowiedzialne za braki enzymatyczne MPSIII znajdują się na chromosomie 17.
Choroba Sanfilippo to metaboliczne i neuro – degeneratywne progresywne zaburzenie
Metabolizm jest zbiorem przemian chemicznych podtrzymujących życie w obrębie komórek. Przemiany te są przeprowadzane za pomocą działania enzymów, które działają jako katalizatory; brak enzymu w Sanfilippo powoduje zaburzenia w procesie metabolizmu.
Zaburzenie dotyka głównie ośrodkowego układu nerwowego (OUN), w tym mózgu. Dzieci doświadczają nadpobudliwości, bezsenności, utraty mowy, opóźnienia umysłowego, problemów z sercem, drgawek, utraty sprawności ruchowej, demencji i wreszcie śmierci.
Dzieci przy urodzeniu są zdrowe; Pierwsze objawy to często łagodne opóźnienia rozwojowe, takie jak opóźnienia mowy, które pojawiają się zwykle w wieku od 2 do 6. W miarę postępu choroby, dzieci zazwyczaj rozwijają ekstremalną aktywność i problemy behawioralne oraz stopniowo tracą wszystkie zdolności i umiejętności nabyte.
Ścieżka i szybkości progresji choroby może się znacznie różnić w zależności od dziecka, i jest trudna do prognozowania. Objawy chorobowe obejmują szerokie spektrum, a u dzieci mogą wystąpić tylko niektore z nich.
Choroba często jest diagnozowana, gdy rodzice orientują się, że dziecko nie wypełnia kryteriów prawidłowego i wtedy proszą o formalną ocenę rozwoju dziecka. Ze względu na rzadkość występowania, choroba pozostaje w dużej mierze nieznana dla większości lekarzy i może trwać nawet kilka lat, zanim postawiona zostanie prawidłowa diagnoza. Nierzadko zdarza się, iż w tej samej rodzinie więcej niż jedno dziecko cierpi na Sanfilippo, ponieważ jeszcze przed wykryciem choroby u pierwszego dziecka, pojawia się następne.
Póki co na chorobę nie ma jeszcze lekarstwa i powrzechnie stosowane jest jedynie ograniczone leczenie paliatywne; Średnia długość życia z Sanfilippo wynosi około 15 lat, niedawno jednak badania medyczne osiągnęły obiecujący przełom z realnymi nadziejami na przyszłość.
Źródło: https://www.sanfilippo.org.au/page/4/medical-overview
Comments are closed.